Programma

Ton van Heugten licht de probleembeschrijving uitgebreid toe. Ook licht hij toe waarom deze zo belangrijk is ten opzichte van de gebruikelijke medische DSM kwalificaties (met hun bescheiden validiteit) bij mentale problemen en de impact hiervan op de ggz-hulpvragers in de vorm van (zelf)stigma. Ook op de hulpverlener zelf heeft het gebruik van de medische terminologie impact die vraagt om reflexie. Verder laat Ton zien dat psychische stoornissen wellicht eerder gezien kunnen worden als stressgerelateerde verstoringen in de balans binnen de persoon, in plaats van als stoornissen. De balans gaat over psychosociale en biologische aspecten en onbalans kan bestaan uit stressfactoren ten opzichte van kwetsbaarheden en beschermende factoren van de persoon (Kwetsbaarheid-Bescherming-Stress; het KBS-model).
Last but not least gaat de spreker in op de traditie van psychiaters en de DSM om diagnostiek te zien als een beschrijvende diagnose aangevuld met een DSM-classificatie. Hij bespreekt de door hem ontwikkelde Aanpak Beschrijvende Diagnose (ABD) voor psychologen en de daarvan afgeleide probleembeschrijving in de woorden van de hulpvrager.

Joris van Veghel werkt het KBS-model verder uit in de manier waarop het de basis vormt van de methodische begeleiding van hulpvragers binnen deze RIBW. Om het KBS-model toe te kunnen passen is er geen noodzaak om de mentale problemen eerst te transformeren in psychische stoornissen. Psychische stoornissen die door hulpverleners binnen ggz-behandeling zijn toegekend aan hulpvragers die bij de RIBW in begeleiding zijn, kunnen ‘vertaald’ worden in termen van kwetsbaarheden in de taal van de hulpvrager. Het KBS-model kan geheel toegepast worden in de taal van de hulpvrager. Joris heeft zien gebeuren dat met behulp van het KBS-model de hulpvragers merken ‘hoe het werkt bij zichzelf’ zonder in termen van stoornissen te denken en dat dit helpt om minder zelfstigma te ervaren. Met deze kennis en inzichten trekken hulpvragers zich wellicht minder aan van hoe hulpverleners de mentale problemen willen noemen en kunnen hulpverleners wellicht eenvoudiger gelijkwaardig met hen samenwerken.

Hulpverleners moeten vaak bij hulpvragers DSM-classificaties vaststellen, onder meer om daarvan af te leiden welke protocollaire behandelingen aanbevolen worden. DSM- classificaties zijn gericht op de symptomatologie van de hulpvrager en niet op de context waarin de hulpvrager leeft en is opgegroeid. Vanuit het DSM-label de stap naar behandeling zetten brengt daarmee het risico met zich mee dat te weinig oog is voor ‘de mens in diens context’. Het KBS-model biedt de mogelijkheid om op een systematische manier de ‘hulpvrager in diens context’ in beeld te krijgen. Hierdoor kan de hulpverlener samen met de hulpvrager beoordelen hoe de behandeling verrijkt kan worden en meer gepersonaliseerd kan worden, of wat er naast behandeling nog meer zou kunnen helpen. De toelichting zal onder meer met casuïstiek worden gegeven, waarbij Joris vanuit het KBS- model bij zal dragen aan deze toelichting.

Vragen van de deelnemers worden besproken en bediscussieerd met de inleiders.